Boom
Als we naar buiten gaan, lopen we meestal wel ergens langs een boom. Maar zien we die ook echt? Als kind kunnen we ons verwonderen om de kleine dingen om ons heen. Later lijken we dat enthousiasme te verliezen, maar we kunnen het nog steeds. Dat gaan we in deze oefening weer eens proberen.
Ga naar een boom en bekijk een stukje van de boomstam en het schors van heel dichtbij, voel aan de schors (is het grof of zacht, droog of nat, zit er mos op?). Pak een blad, wrijf het tussen je vinger en ruik er aan. Kan je zien dat de boom leeft? Kan je zien wat er verder nog op de boom leeft?
Wil je nog even verder gaan met de oefening? Loop dan daarna naar een boom die er anders uitziet. Bekijk die boom ook van dichtbij, en voel de schors. Hoe zit de schors van die boom er uit? Hebben deze bomen een ander ‘jasje’?
Bomen-luisteraars
We lopen er vaak aan voorbij, maar als er bomen gekapt moeten worden staan we toch vaak op achterste poten. Misschien hechten we aan bomen, omdat ze stil lijken te staan in een wereld vol beweging, snelheid en onrust. Of misschien geven ze ons een tijdloos gevoel, als je bedenkt hoeveel een boom al heeft meegemaakt en nog mee zal maken. Zo is een mooie perenboom in Den Haag bijvoorbeeld oud genoeg om mensen als Spinoza, tsaar Peter de Grote en Johan de Witt te hebben ontmoet. Het is niet voor niets dat bomen een prominente rol spelen in vrijwel alle oude culturen.
Maar ook in onze moderne cultuur zien we nieuwe aandacht ontstaan voor bomen. Een bijzondere groep daarbij zijn de ‘bomen-luisteraars’. Waar vroeger biologen kinderen uitnodigden om met een stethoscoop te luisteren naar sapstromen van bomen, gaan zij een stapje verder. Met sensoren worden de trillingen van de sapstromen gemeten en omgezet in geluid. Dat kan leiden tot fascinerende, bijna hypnotiserende melodieën.
Inmiddels zijn er kunstenaars en ondernemers mee aan de slag gegaan. Het bedrijf PlantWave zet bijvoorbeeld kleine apparaatjes op de markt waar je de melodie van je boom of plant kunt horen. En daar maken kunstenaars weer hele symfonieën van. Volgens de makers helpt dit ook om je band met natuur te vergroten. Dat aandacht voor natuur-schoonheid je meer verbonden kan doen voelen met natuur is inmiddels wel bewezen, maar of dat inderdaad ook geldt voor deze apparaatjes is ons nog niet bekend. In ieder geval klinkt de intentie ons als muziek in de oren.
Geraadpleegde referenties bij de opdracht
Capaldi, C. A., Passmore, H. A., Ishii, R., Chistopolskaya, K. A., Vowinckel, J., Nikolaev, E. L., & Semikin, G. I. (2017). Engaging with natural beauty may be related to well-being because it connects people to nature: Evidence from three cultures. Ecopsychology, 9(4), 199-211.
Holli-Anne Passmore & Mark D. Holder (2017) Noticing nature: Individual and social benefits of a two-week intervention, The Journal of Positive Psychology, 12:6, 537-546, DOI: 10.1080/17439760.2016.1221126 ;
Richardson, M., Hamlin, I., Butler, C. W., Thomas, R., & Hunt, A. (2021). Actively Noticing Nature (Not Just Time in Nature) Helps Promote Nature Connectedness. Ecopsychology