Wetenschap over Earthfulness
Om te weten hoe Earthfulness werkt, werken we samen met wetenschappers van het Centre Connecting Humans and Nature van de Radboud Universiteit. Want wij vinden dat natuurverbinding de plek moet krijgen die het verdient: verbondenheid met de natuur is geen luxe, maar een fundamentele menselijke behoefte die ons welzijn voedt, onze gezondheid ondersteunt, ons herinnert aan wie we werkelijk zijn en aanspoort tot duurzaam gedrag.
We bouwen Earthfulness op het wetenschappelijke concept van natuurverbondenheid: Nature Connectedness. Uit onderzoek blijkt: wie zich sterker met de natuur verbonden voelt, gedraagt zich milieubewuster en ervaart meer welzijn.
Vijf paden naar natuurverbondenheid
Om mensen bewust te ondersteunen in hun relatie met de natuur, maken wij bij Earthfulness gebruik van het model van de Vijf Paden naar Natuurverbondenheid (Five Pathways to Nature Connection, Lumber et al. (2017). Dit model helpt ons om gerichte oefeningen en activiteiten te ontwikkelen die de natuurverbondenheid daadwerkelijk versterken.
1. Contact – De natuur met alle zintuigen waarnemen. Ruiken, horen, voelen, kijken, proeven – volledig aanwezig zijn.
2. Schoonheid – De schoonheid van de natuur zien en waarderen. Natuur bewonderen, kunst geïnspireerd door natuur: verhalen, fotografie, muziek, tekenen.
3. Emotie – Gevoelens laten ontstaan die de natuur oproept – vrede, verwondering, misschien zelfs afkeer of verdriet – en deze delen met anderen in de natuur.
4. Betekenis – Persoonlijke of culturele verhalen die ín de natuur liggen herkennen – via rituelen, herinneringen, symbolen, natuurdagboek schrijven – manieren die ons verbinden met iets groters.
5. Compassie – Zorg dragen voor de natuur en verantwoordelijkheid nemen. Concrete keuzes maken, zorgzaam handelen, bescherming van natuur, betrokkenheid bij natuurbehoud.
Wetenschappelijke inspiratie
van Heel, B.F.; van den Born, R.J.G.; Aarts, N. A (2024)
Deze studie van het Centre Connecting Humans and Nature aan de Radboud Universiteit toont op basis van onze Eartfhulness Challenge aan dat dagelijkse, korte oefeningen in en met natuur kunnen helpen om je – ook in stedelijke omgeving – meer verbonden te voelen met natuur.
Passmore, H.-A., Mangat, A., Dhanoa, T., Richardson, M., Howell, A. J., & Lutz, P. K. (2025).
Uit recent onderzoek van Prof. Miles Richardson blijkt dat de eenvoudige oefening ‘3 Good Things in Nature’ – dagelijks drie positieve ervaringen in de natuur noteren – niet alleen het welzijn verhoogt, maar ook de verbondenheid met natuur en mensen versterkt. Opvallend is dat dit gevoel van zelftranscendente verbondenheid leidt tot meer milieuvriendelijk en prosociaal gedrag, en dat het effect ontstaat door aandacht te schenken aan de natuur die al in het dagelijks leven aanwezig is, zonder dat extra tijd buiten nodig is.
Richardson, M. (2025)
Dit onderzoek laat zien dat de menselijke verbondenheid met natuur sinds 1800 met ruim 60% is afgenomen, zichtbaar in het sterk verminderde gebruik van natuurwoorden in literatuur. Belangrijke oorzaken zijn verstedelijking, biodiversiteitsverlies en het feit dat kinderen minder in contact komen met natuur. Zonder ingrijpen zal deze “extinctie van ervaring” doorgaan. Oplossingen liggen in natuureducatie vanaf jonge leeftijd en een forse vergroening van steden.
Lenguiza M.L., Aviste R. (2025)
Dit onderzoek laat zien dat mindfulness en natuurbeleving helpen om ons meer verbonden te voelen met de natuur. Wie zich echt onderdeel voelt van het grotere geheel, gaat de natuur minder zien als iets dat we gebruiken en meer als een partner waar we zorg voor dragen. Deze verschuiving in denken en voelen kan leiden tot duurzamer gedrag en meer brede welvaart – voor nu én voor toekomstige generaties.
Djernis, D.; Lundsgaard, C.; Ronn-Smidt, H.; Dahlgaard, J. (2023)
Dit Deense onderzoek laat zien dat een vijfdaags mindfulnessprogramma in een natuurlijke omgeving studenten met stress helpt hun zelfregulatie te versterken. Natuurgebaseerde mindfulnessinterventies kunnen op meerdere niveaus bijdragen aan welzijn en veerkracht.
Artmann, M. (2023): Human-nature resonance in times of social-ecological crisis – a relational account for sustainability transformation. Ecosystems and People 19 (1), 2168760.
Het artikel stelt dat de sociaal-ecologische crisis mede voortkomt uit 'stille' relaties waarin de natuur geen stem of waarde krijgt. De auteur pleit voor een paradigmaverschuiving naar partnerschap tussen mens en natuur, gebaseerd op wederkerigheid en erkenning van intrinsieke waarde en agency van beide. Dit vraagt om versterking van innerlijke en maatschappelijke capaciteiten om echt te resoneren met de natuur en zo duurzame transformatie mogelijk te maken.
Karr & Hughes (2021) laten zien dat natuuractiviteiten die emotie, zintuiglijk contact, betekenisgeving, compassie en de ervaring van natuurlijke schoonheid oproepen, aanzienlijk effectiever zijn in het versterken van natuurverbondenheid en het stimuleren van natuurgerelateerd gedrag dan activiteiten die vooral gericht zijn op kennisoverdracht.
Dit onderzoek van Lumber, Richardson & Sheffield (2017) laat zien dat contact met de natuur, emotie, zingeving en compassie – versterkt door het ervaren van natuurlijke schoonheid – de belangrijkste voorspellers zijn voor een sterkere natuurverbondenheid, terwijl puur kennisoverdracht dit effect niet heeft.
Richardson & Sheffield (2017) hebben onderzocht dat deelnemers die elke dag, vijf dagen lang ‘three good things in nature’ opschrijven een verhoogde natuurverbondenheid hebben. Zij beargumenteren dat als je dat elke dag doet, het ook blijvend natuurverbondenheid kan versterken.
Hansen, Jones & Tocchini (2017) verzamelden en evalueerden onderzoek dat is gedaan in Japan en China over Shinrin-Yoku (forest bathing) en natuurtherapie. Van de initiële 127 artikelen werden er 64 geselecteerd die voldeden aan de criteria voor beoordeling. Shinrin-Yoku (forest bathing) en natuurtherapie blijken stress te verlagen, stemming en welzijn te verbeteren, en positieve effecten te hebben op hartslag, bloeddruk en immuunsysteem. De auteurs concluderen dat deze interventies veelbelovend zijn voor gezondheid en welzijn, maar pleiten voor meer langetermijn- en cultuur-overstijgend onderzoek om de effecten verder te onderbouwen.
Een studie van Hammond (2020) kijkt naar de invloed van het bijvoeren van vogels op natuurverbondenheid. Interessant hieraan is ook dat in deze studie de voederbakken aan basisschoolkinderen (11/12 jaar) zijn meegegeven en dat het de bedoeling was het echt als gezinsactiviteit op te zetten. Opvallend is dat voor de ouders/volwassenen de natuurverbondenheid tijdens het experiment wel toenam, maar bij kinderen niet.
Mayer en collega’s (2008) hebben adhv drie studies met studenten gevonden dat 15 minuten wandelen in een natuurlijke omgeving of het kijken van filmpjes met een natuurlijke omgeving natuurverbondenheid verhoogt. Voor ‘echte natuur’ zijn de effecten sterker dan bij de virtuele natuur.
Het effect van blote voetenpaden zijn onderzocht door Rickard & White (2021), waar mensen tien minuten in een park en strand lopen, met of zonder schoenen. Zij concluderen dat na afloop zowel in een parkachtige tuin als op een strand mensen op blote voeten hogere natuurverbondenehid hebben dan mensen die het stuk met schoenen hebben gelopen.
Wereldwijd lijken mensen steeds verder af te staan van natuur. In een studie bekeken Cazalis, Loreau & Barragan-Jason trends in 'Experience of Nature'. Er lijkt bewijs dat mensen steeds minder verbonden zijn met natuur, met name in Noord Amerika, West Europa en Japan. Zij verwachtten die neerwaartse trend ook in andere landen.