| Bodemleven
We denken er bijna niet aan, maar ook onder de grond is heel veel leven. Een ondergrondse wereld van wortels, schimmels, bacteriën, en nog meer. Toen een wetenschapper in Amerika zag dat bomen elkaar onder de grond helpen via hun wortels en schimmelnetwerken, noemde men dit het ‘Wood Wide Web’. Onder de grond brengen schimmeldraden wortels van verschillende bomen bij elkaar. Deze schimmeldraden zijn soms kilometers lang en laten bomen voeding en water met elkaar delen. De bomen kunnen zo elkaar zelfs waarschuwen voor gevaar, zoals een keverplaag die dichterbij komt. Onder de grond bestaat een wereld die we nog maar net leren kennen. Ga naar buiten en loop nieuwsgierig en langzaam rond. Probeer je voor te stellen hoe wortels en schimmeldraden bestaan onder de grond, misschien wel naast huizen of onder wegen door. En probeer vervolgens ook voor je te zien hoe zij bomen en planten met elkaar in contact brengen zodat er kan worden samengewerkt. |
De magie onder onze voeten
Wist je dat overal op de wereld, letterlijk onder iedere voetstap die je zet, immense schimmelnetwerken zijn die via lange draden met elkaar verbonden zijn? Via dat netwerk, het mycelium, dat net als onze hersenen werkt met elektrolyten en elektrische impulsen, kunnen bomen en planten met elkaar communiceren en elkaar voeden. Sterker nog: volgens Suzanne Simard, wetenschapper en schrijfster van het boek Op zoek naar de moederboom herkennen bomen hun eigen nageslacht via deze netwerken. Zo kunnen ze de zwakkere bomen extra voeding geven en waarschuwen ze elkaar bij gevaar, zoals een keverplaag.
In de indrukwekkende documentaire ‘Fantastic Fungi’, te zien op Netflix, blijkt die onderlinge verbondenheid slechts een van de vele bijzondere talenten van de Fungi-familie, die uit meer dan 1,5 miljoen soorten bestaat. Daarvan produceren er zo’n 20.000 soorten ook paddenstoelen - de vruchten, vergelijkbaar met de appels aan een appelboom. Paddenstoelen en schimmels hebben echter niet bepaald een goede reputatie. Volgens food journalist Eugenia Bone komt dat doordat mensen bang zijn voor paddenstoelen vanwege hun rol in de kringloop van het leven. “Ze breken alle dode en stervende organismen af maar ze brengen al die voedingsstoffen ook weer terug in de cyclus. Ze staan dus aan het eind, maar ook aan het begin van nieuw leven.”
Mycoloog Paul Stamets bevestigt die rol van paddenstoelen door te vertellen over een experiment waarbij de onderzoekers naar manieren zochten om aardolie af te breken. “Er waren vier stapels diesel- en aardolieafval: een controlestapel, een stapel met enzymen, een stapel met bacteriën en onze stapel met paddenstoelensporen. Zes weken later ontdekten we dat de eerste drie stapels dood waren en stonken, terwijl onze stapel bedekt was met honderden kilo’s oesterzwammen. Maar er gebeurde nog iets: de oesterzwammen waren gaan sporen, de sporen trokken insecten aan, vogels brachten zaden en zo werd onze stapel een oase van nieuw leven.”
Fantastic Fungi is een absolute aanrader, alleen al voor de fascinerende beelden. En als je straks buiten loopt, denk dan eens aan de wondere wereld onder je voeten. Een wereld die meestal niet zichtbaar is, en waarvan je alleen een glimp te zien krijgt in de vorm van paddenstoelen.
Geraadpleegde referenties bij de opdracht
Simard, S. (2021). Finding the mother tree: uncovering the wisdom and intelligence of the forest. Penguin UK.
Merino, A., Valor, C., & Redondo, R. (2020). Connectedness is in my character: the relationship between nature relatedness and character strengths. Environmental Education Research, 26(12), 1707-1728. (gaat over de rol van nieuwsgierigheid en natuurverbondenheid)